Tekstil ürünlerini; giysilik, ev tekstilleri ve teknik tekstiller olmak üzere üç ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunların içerisinde endüstriyel veya teknik tekstiller son yıllarda dünyada en çok ilgi uyandıran sektör olmuştur. Bu ilgi sonucunda teknik tekstiller önemli bir pazar meydana getirecek gelişme göstermişlerdir. Düşük özgül ağırlık, esneklik, mukavemet sıcağa, soğuğa ve erezyona karşı dayanıklılık gibi önemli teknik özellikler teknik tekstilleri cazip ve ekonomik malzemeler haline getirmiştir. Bu malzemelerin öneminin gittikçe artmasının diğer sebeplerini şöyle sıralayabiliriz:
a. Teknolojik gelişim ve yeniliklerin getirdiği yeni problemlerin çözümünde geliştirilmiş tekstil malzemelerine duyulan ihtiyaç.
b. Daha uygun özellikleri olması sebebiyle tekstil ürünlerinin metal ve diğer malzemelerin yerini alması.
c. İnşaat sektörü ve otomotiv sanayinin taşıt yapımı iş kolunda montajı kolay olan hafif ve ucuz tekstil malzemelerinin kullanılması.
d. Çevre kirliliğini önlemek amacıyla bazı malzemeleri filtreleme metodlarının geliştirilmesi ve değiştirilmesi.
Teknik tekstiller, çalışma hayatında kullanılan korunma ve emniyet giysilerinde, ilk yardım ve kurtarma çalışmalarında, spor ve rahat giyim sektöründe günümüzün vazgeçilmez ihtiyacı olmuştur.
1.1.Teknik Tekstillerin Tanımları
Bazı tanımlamalara göre, bu sanayi kolu, üretimlerinde kullanılan malzemeler, ileri üretim teknikleriyle üretildiği ve ileri teknoloji içeren mamullerden oluştukları için teknik tekstiller olarak adlandırılır.
Teknik tekstiller bazı çevrelerce, estetik ve dekoratif niteliklerinden ziyade, teknik performans yaratmak amacıyla üretilen mamuller olarak da tanımlanıyor.
Esasında teknik tekstillerin miktar olarak sadece % 2-3 kadarının yüksek teknikli elyaflar içerdiği (Kevlar, Twanon, Nomex, Carbon fibre, Dyneama ve Spectra) belirtiliyor. Yüksek teknikli elyaflar kullanılarak üretilen teknik tekstiller üretim tekniklerindeki farklılıklar nedeniyle günlük yaşamda karşılaştığımız mamullerden değişik bir yapı içeriyorlar.
Teknik tekstillerin çoğunluğunun, her alanda kullanılan polymerlerden ve polyester, polypropylene, polyamide, viscose, pamuk, jut ve hatta cam kullanılarak imal edildiği bilinmektedir.
1.1. Teknik Tekstillerin Sınıflandırılması
“Endüstriyel Tekstiller” terimi geniş ve çeşitli kullanım yerlerini tanımlamada oldukça yetersiz kalmaktadır. “Endüstriyel” deyiminden kastedilen giyim ve ev tekstilleri dışında kalan bütün kullanım alanlarındaki tekstil mamulleridir. Ama tıbbi mamuller bu kategoriye girmesine rağmen, hem karakter hem de işlev bakımından endüstriyel olmaktan çok uzaktır. Bununla birlikte halı tabanı mamulleri, endüstriyel mamul kabul edilse de sonuçta ev döşeme sektöründe isteğe bağlı olarak kullanılmaktadır.
Bütün bu kavram karışıklığını gidermek için kullanılabilecek daha iyi bir terim “Teknik Tekstil” olacaktır. Çünkü bu uygulamalarda tekstil mamulleri esas itibariyle estetik ve moda işlevlerinden çok teknik işlev görmektedir. Bu durumda tekstil ürünlerini kullanım alanlarına göre üç gruba ayırmak mümkündür:
- Giysi tekstilleri
- Ev tekstilleri
- Teknik tekstil
Teknik tekstillerin sınıflandırılması:
1.Kompozitler (bileşimler):
otomobiller, gemiler, uçaklar, koruyucu başlıklar,volanlar
2.Yakalama ve koruma ağı:
balık ağları,antenler, zirai ağlar, yapı iskelesi ağ, taş düşmesini engelleme için ağlar,konteynır örtüsü, rüzgarlık, kaymaya karşı ağlar, kamuflaj ağları, bagaj ağları,çim muhafaza, siboplu tenteler
3.Vücut koruma:
kasklar,sıcağa karşı koruma, soğuğa karşı koruma, daire testereye karşı koruma, mikrodalgadan koruma,kurşun geçirmez yelekler, şarapnelden koruma, dalgıç kıyafetleri, ikaz yelekleri.
4.Endüstriyel kumaşlar:
yapışkan bant, yağ toplayıcı bez,çatı kaplama, halı tabanı, tente.
5.Filtre kumaşlar:
çöp filtresi, sıvı filtresi, kağıt filtreleri için ham kumaş.
6. Ambalaj malzemeleri:
çanta, palet ağı.
7.Jeotekstiller:
drenaj amaçlı olarak, erozyondan korunma, toprak setleri kuvvetlendirme, ses emme, sera örtüleri, kayma stabilizasyonu, güneş filtresi, su seti.
8.Tıbbi tekstiller:
plasterler, damarlar, diyalizler, kullanmadan sonra atılan maddeler, bandajlar, elastik hortum dokular.
9. Taşımacılıktaki tekstiller:
deniz taşımacılığı, tarpaulin esaslı kumaşlar, konveyör kemeri, oto tekerleği bezi, bagaj ağları, sandwich yapılarda, kaplamalar, yelkenler.
10. Endüstriyel ısı koruması:
contalar, güç istasyonları, roketler, amyantın yerine.
11.Askeri tekstiller:
kamuflaj, kum çantaları, mikrodalga emici, hava hedeflerine karşı torbalar, roketler.
1.3. Teknik Tekstillerin Kullanım Alanları
Teknik tekstilin otomobil endüstrisinde oto lastiği bezinden tutunda filtrelik kumaşlara, dahili astarlamadan kompozit malzemelere kadar yirmi beşin üzerinde uygulaması vardır. Aynı durumda uçak, gemi ve uzay endüstrisinde de söz konusudur. Yapı malzemesi olarak tekstillerin kullanılması ise iyice yerleşmiştir. Toprak işlerinde ve hidrolik yapılarda kullanılan klasik yapı malzemeleri yerini jeotekstillere bırakmıştır.
Teknik tekstillerin rol oynamadığı hiçbir endüstri dalı yoktur. Örneğin; hassas kumaşlar, filtre bezleri, serigrafibez baskı endüstrisinde veya kuvvetlendirme ve izolasyon gibi ihtiyaçlar için kullanılmaktadır. Taşıyıcı kayışlar ve boru hatları, esnek silolar ve sıvı taşıyan teknelerin, tankların iç kısımlarının astarlanması, taşıma araçlarının kaplamaları ve kaplanmış yüksek mukavemetli sentetiklerin kullanıldığı diğer uygulamalar günümüzde teknik tekstillerin pazardaki önemli payını izah etmeye yetmektedir. Endüstriyel kumaşların tıbbi, zırai ve çevrecilikle ilgili uygulamaları da hızla yaygınlaşmaktadır. Örneğin, binaların çatılarındaki izolasyon malzemesi, (cam ve polyester elyaf karışımı ) modern yapıların duvar aralarında kullanılan rutubeti önleyen, aynı zamanda binanın nefes almasını sağlayan ince filimler, her an üstüne bastığımız yer halısını altındaki polipropilen veya polyesterden mamul astar, elektrik süpürgesinin veya mutfak aspiratörünün içindeki filtre gibi. Her otomobilin içinde 13-14 kg tekstil mamulü bulunduğu belirtiliyor; bunlar herkesin gözü önündeki döşeme, arabanın tabanındaki halı veya emniyet kemerinin haricinde, radyatör ve fren hortumları, vantilatör kayışı hatta bazı araçlarda süspansiyon sisteminde kullanılan sertleştirilmiş fiber-glas olabiliyor.
Sporun her dalında da, teknik tekstilleri görmek mümkün. Tenis kortlarının üzerindeki açılır kapanır şişme çadırları, soğuktan sıcaktan ve her tür iklim değişikliğinden koruyan özel spor giysileri ve her sporun her dalında kullanılan ayakkabıları, kayak araç ve gereçlerini, şişme botlar, her tür golf malzemelerini ve atletizm pistlerinde kullanılan malzemeleri bunların arasında saymak mümkün.
Tarım; bahçe ve arazi düzeni. Tarım ormancılık ve hayvancılıkta kullanılan malzemeler.
İnşaat; hafif ve dayanıklı malzemeler. İnşaat mühendisliğinde kullanılan malzemeler.
Giyim; ayakkabı, hazır giyim.
Yer altı; yer altı inşaatlarında kullanılan mamuller.
Ev; mobilya, iç dekorasyon, kumaş, halı, yer kaplamaları.
Sanayi; filtrasyon, temizleme, makine kimya ve elektrik mühendisliği alanları.
Taşıt; otomobiller, gemiler, uçaklar, trenler, uzay araçlarında kullanılan malzeme.
1.4 Teknik Tekstillerin Dünyadaki Üretimi
Teknik tekstiller halen dünya tekstil üretiminin % 10 oranı kadardır. Ve bu da yılda yaklaşık 900.000 ton etmektedir. Endüstride gelişmiş ülkeler bu alanda daha güçlü bir pozisyona sahiptir. Örneğin, 1990 yılında A.B.D.’de bu gibi ürünlerin pazardaki payının % 30 ve A.T.’ de %25 olması beklenmektedir. A.B.D.’ de 3-4 yıl içinde giysilik tekstillerin pazardaki payının %50 oranından %35 oranına ve daha önceden bahsedildiği gibi teknik tekstillerin % 20 ‘den %30 oranına yükselmesi beklenmektedir. Bu da gösteriyor ki yüz yılın sonuna doğru üç temel kullanım alanı A.B.D.’de tekstil pazarında eşit miktarda söz sahibi olacaktır.
Kendine özgü özelliklere sahip lifler ve iplik çeşitleri, yüksek mukavemetli sentetikler, polyester ve poliamid, poliolefin, polipropilen ve polietilen, cam elyaftan yaplmış iplikler ve karbon, aramid gibi yüksek performanslı yeni lifler, inşaat sektöründe kullanılan klasik tekstil dışı malzemelerin yerini almıştır. Yeniliklere açık ve başarılı mamullerde gelişme, yeni metodlar ve teknoloji, mevcut pazarları genişlettiği gibi teknik tekstiller için de fırsatlar yaratmıştır.
Teknik tekstiller üretim yöntemlerine göre sınıflandırıldığında %60’ını dokusuz yüzeyler, %40’ını diğer teknik tekstiller oluşturur. Giyim ve ev tekstillerinin büyük bölümünü ise dokuma ve örme ürünler teşkil eder.
Teknik tekstillerin kullanım alanlarına göre pazar dağılımı:
Jeotekstiller => %12
Sağlık tekstilleri => %22
Paketleme endüstrisi => %20
Endüstri tekstilleri => %5
Filtre tekstilleri => %3
Askeri tekstiller => %3
Koruma tekstilleri => %2
Nakliye tekstilleri => %18
İp ve ağlar => %15
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder